Zincirleme Çarpışma Riski Kapıda
ESA, bu kontrolsüz kalabalığın “Kessler sendromu” adı verilen tehlikeli bir senaryoya yol açabileceğini belirtiyor. Bu durum, yörüngedeki çarpışmaların yeni parçalar oluşturması ve bu parçaların başka nesnelerle çarpışarak daha da fazla enkaza neden olmasıyla sonuçlanıyor. Kısacası, yörünge çöplüğü kendi kendini besleyen bir tehdide dönüşebilir.
130 Milyon Küçük Parça Yörüngede Dolaşıyor
Yalnızca büyük parçalar değil, milimetre boyutundaki milyonlarca küçük çöp de risk oluşturuyor. ESA’ya göre, 10 santimetreden büyük yaklaşık 54 bin nesne tespit edilirken, 1-10 santimetre aralığında 1,2 milyon, 1 milimetre ile 1 santimetre arasındaysa tam 130 milyon parça uzay çöpü bulunuyor. Bu küçük ama hızlı parçalar, Uluslararası Uzay İstasyonu gibi kritik yapılara ciddi zararlar verebilir.
Sadece Çarpışma Değil, Yıpranma ve Patlamalar da Sebep
2024’te yaşanan 11 plansız parçalanma olayı, tek başına 2.600’den fazla yeni enkaz parçası yarattı. Bu tür olayların ne zaman ve nasıl yaşanacağı öngörülemediğinden, ortaya çıkan nesnelerin atmosfere girip yok olup olmayacağı da belirsiz.
Kontrollü Girişlerde Artış Umut Veriyor
Olumlu gelişmeler de yok değil. 2024’te kontrollü biçimde yörüngeden çıkarılan roket ve uyduların sayısı arttı. ESA, bu yöntemi etkin bir atık yönetimi stratejisi olarak değerlendiriyor. 2023'te uygulamaya alınan daha sıkı standartlara göre, beş yıl içinde yörüngeden ayrılması gereken roketlerin %80’i bu kurala uymayı başardı.
Çözüm İçin Küresel Dayanışma Şart
ESA, bireysel başarıların yeterli olmadığını ve bu küresel sorunun üstesinden ancak uluslararası iş birliğiyle gelinebileceğini vurguluyor. Aksi hâlde, gelecekte insanlık için kritik öneme sahip yörüngeler erişilemez hâle gelebilir.
