Engelli İstihdamında Gerçekler Ortaya Çıkıyor
Türkiye genelinde 2,5 milyonun üzerinde engelli vatandaş bulunuyor. Ancak istihdam alanında tablo hâlâ arzu edilen seviyede değil. Özellikle özel sektörde engelli kontenjanlarının önemli bir kısmı doldurulmuyor.
Mevzuata göre, 50 ve üzeri personel çalıştıran işverenlerin en az %3 oranında engelli bireyi istihdam etme zorunluluğu bulunuyor. Ancak bu sistem bugüne kadar “beyan esasına” dayanıyordu. Yani denetimler çoğunlukla şirketlerin kendi bildirimlerine güvenilerek yürütülüyordu.
Yeni sistemle birlikte bu dönemin sona ereceğini belirten uzmanlar, “SGK artık beyanları değil, doğrudan verileri esas alacak. Eksik istihdam anında tespit edilecek.” değerlendirmesinde bulunuyor.
Ceza Oranları İkiye Katlanıyor
SGK uzmanı İsa Karakaş’ın değerlendirmelerine göre, mevcut durumda engelli kotasını doldurmayan işverenlere her engelli ve her ay için 30 bin 81 TL idari para cezası uygulanıyor. 2026 itibarıyla bu cezanın yüzde 25’in üzerinde artması ve bazı durumlarda iki katına kadar çıkması bekleniyor.
Üstelik yeni düzenleme yalnızca özel sektörü değil, kamu kurumlarını da kapsıyor. Engelli veya eski hükümlü istihdam etmeyen kamu kurumları da aynı yaptırımlarla karşı karşıya kalacak.
İl Bazlı Değil, Merkez Bazlı Denetim
Yeni düzenlemeyle birlikte cezalar artık iş yeri merkezine göre uygulanacak. Daha önce bazı firmalar farklı illerdeki şubelerinde kota dengesizliği yaratabiliyordu. Yeni model, bu boşluğu ortadan kaldıracak.
Temmuz ayında Resmî Gazete’de yayımlanan Torba Kanun düzenlemesi, SGK’nın bu dijital denetim altyapısına yasal zemin kazandırdı.
Şeffaflık ve Fırsat Eşitliği
“Radar sistemi” olarak adlandırılan bu dijital altyapı, hem işverenlerin yükümlülüklerini zamanında yerine getirmesini sağlayacak hem de engelli vatandaşlara yeni istihdam kapıları açacak.
Uzmanlara göre bu sistem, yalnızca bir denetim aracı değil; aynı zamanda toplumsal farkındalık ve fırsat eşitliği açısından da önemli bir dönüm noktası.
2026’dan Sonra Yeni Dönem
Yeni sistemin yürürlüğe girmesiyle birlikte engelli istihdamında otomatik denetim dönemi başlayacak. SGK, beyanlara değil gerçek verilere dayalı cezai işlemleri anında uygulayacak.
Bu gelişme, hem engelli vatandaşların iş gücüne katılımını artıracak hem de işverenleri daha adil ve sorumlu bir istihdam anlayışına yönlendirecek.
